داستان های زنان

نسخه تایپی

این کتاب، نخست با هشت موضوع، در مجموعه‏ای با عنوان «قصه‏ های پنج دنیا»، زیر نظر «شمس آل‏احمد»، برادر مرحوم جلال آل‏احمد، گردآوری شده است. عبارات و جملات این رمان کوچک و جذاب، مبین زبانی ساده و عامه‏ پسند است که سلسله‏ وار به صورت مجموعه‏ ای از زبان و بیان خاطرات زنان عموما فقیر و بی‏ بضاعت جامعه ایران قدیم درآمده است.

شاید برای برخی از زنان خواندن این رمان امری ناخوشایند تلقی گردد چرا که خصیصه «حجب» و «آزرم» به آنان این چنین می‏ نمایاند که دلیل آن همه سرهم بندی‏ کردن و استعمال محاورات زنانه! آن هم توسط یک نویسنده مرد، از چه مایه ‏ای ریشه گرفته، و چگونه است که مرحوم آل‏احمد احیانا با گوشی شنوا پای درد دلهای آنان می‏ نشسته است، و یا از نقل قول دیگران در امر نوشتن این رمان بهره می ‏برده است. لیکن اگر چنانچه از
«درد دل» کردنها و شکوه‏ های این قبیل قهرمانان، کاسه صبر چشمانمان لبریز نگردد به خوبی درخواهیم یافت که نویسنده با نگرشی بس عمیق و امعان نظری بس شگفت، از ظلم و ستم حاکم بر جامعه زمان خویش در مورد زنان، چه در گذشته و چه در زمان خود، حق مطلب را به خوبی ادا نموده است.
در بدو امر ممکن است در این رمان کوتاه به عباراتی عامیانه و باصطلاح «مبتذل» برخورد نماییم، لکن این قبیل جملات و بعضا کلمات نیش‏دار و بی‏اساس! که عموما از حلقوم زنان ناآگاه برمی‏آید ذهن ما را به سوی مبادی رفتارهای نادرست جامعه زنان قدیم سوق می‏دهد.

می‏توان گفت هدف عمده مرحوم جلال آل‏احمد در راستای نگارش این مجموعه در دو عامل زیر خلاصه می‏گردد:

1ـ معرفی و شناساندن هویت زنانی که به ناچار در اثر فقر اجتماعی و ظلم و بی‏عدالتی و احیانا در اثر ندانم‏ کاریهای شخص خویش، قربانی زرق و برقها و حتی پیش پا افتاده‏ ترین مسائل یک زندگی نسبتا ساده‏ای می‏ شدند که در حکم ارمغان و سوغات فرنگ برای آنان به شمار می‏رفت.

2ـ آشنایی با زنانی که قربانی جهالت «فرهنگ خودی» گشته‏ اند و لذا بر اساس تقلید کورکورانه از یک سری مظاهر ناخوشایند، خود مبادرت به تحقیر شخصیت خویشتن می‏ نمودند. چه در جامعه‏ ای که بالفرض درس خواندن برای دختران جرمی نابخشودنی تلقی می‏ گردید بسیاری از آنان از روی ناآگاهی به دام سخنان رنگین مصلحت‏ اندیشان دچار می‏ گشتند.